Benieuwd naar aankomende Zindag? Klik dan hier om terug naar de beginpagina te gaan.
ZINDAG – Sunday Assembly | HUMOR
Tijdens onze tiende Zindag was Humor het thema. Humor heeft de geweldige potentie om ijs te breken, leed te verzachten en verschillen te overbruggen. We hebben onderzocht welke vormen van humor er zijn, en keken ook naar de duistere kanten: Wat voor de één grappig is, kan de ander pijn doen. Waar liggen jouw morele grenzen, en welke context heb je nodig om een controversiële of dehumaniserende grap wel of niet aanvaardbaar te maken?
Op deze pagina kun je de fragmenten die bij deze Zindag gebruikt zijn terugkijken. Helaas kunnen we niet alles tonen vanwege rechten, en omdat niet alles op YouTube staat.
Bij iedere Zindag openen we met een introvideo, waarbij we beelden op de achtergrond gebruiken die de aanwezigen hebben ingestuurd. Voor de muziek hebben we dit keer gekozen voor Rick Astley met Never Gonna Give You Up. Wie bekend is met het fenomeen “Rickroll” begrijpt wellicht waarom hiervoor gekozen was.
Live-muziek tijdens deze Sunday Assembly:
- Drs. P – Knolraap en lof, schorseneren en prei
- Monty Python – Always Look on the Bright Side of Life
ABSURDISME
Dit is een combinatie van inzendingen en eigen inbreng.
We hebben een fragment van Cunk On Earth getoond over vliegtuigen (van de laatste aflevering). Deze staat niet op YouTube, daarom dit fragment over de Titanic:
Goochelaars Siegfried & Joy zijn expres “slecht”
The Office
De screensaver van de DVD-speler krijgt de aandacht van het personeel
OVERIG
Inbreng van Dick Janknegt:
Tutu en de Dalai Lama (vanaf ruim een minuut) illustreren de kracht van ‘plagen’; in mijn ogen is dat een belangrijke uitingsvorm van humor. Het is een gesprek tussen Tutu en de Dalai Lama. Het geeft aan hoe belangrijk humor kan zijn voor vriendschap.
Een interview met Amos Oz, een Israëlisch schrijver, die wordt geïnterviewd in Buitenhof. Hij schetst hoe humor een fantastisch, relativerend middel kan zijn. In zijn ogen een prachtig vaccin tegen terrorisme. (Bekijk vanaf 2:45)
Dit laatste filmpje illustreert m.i. dat humor vooral een prachtig verbindend middel is als je jezelf op de hak neemt. Als iemand dit over een ander had verteld dan had het een heel ander karakter gekregen. Jezelf enigszins belachelijk maken heeft een totaal ander effect dan een ander belachelijk maken. Het een kan verbinden, het ander werkt averechts.
(De)Humaniserend menselijk tekort
Door Ivo Hengst:
Voor deze Zindag heb ik dit boek gelezen: ‘Het leven als tragikomedie’ van Tim Fransen.
Tim Fransen is een cabaretier die filosofie en psychologie heeft gestudeerd.
In dit boek beschrijft Fransen dat humor niet een tegenpool is van het tragische maar dat humor juist een alternatief perspectief biedt op ons onvermijdelijke falen. Een perspectief dat ons in staat stelt solidariteit te voelen met onze medestuntelaars.
Fransen vindt, en dan citeer ik hem:
‘dat onze hoop als mensheid is gelegen in de vraag of het ons lukt de ander te zien, niet als een existentiële bedreiging voor ons wereldbeeld, maar als iemand die zich met dezelfde kwetsbaarheid beweegt in een wereld die allesbehalve barmhartig is.’
Ter introductie even een filmpje van Tim Fransen zelf waarin hij het ook heeft over het belang van je kwetsbaar opstellen naar elkaar.
In het eerste deel van het boek beschrijft Fransen dat het ‘menselijk bestaan onlosmakelijk is verbonden met een zekere tragiek’. Hij onderscheidt vijf dimensies van de menselijke gebrekkigheid, die allemaal ingang bieden voor humor. Het is niet dat de humor de gebrekkigheid oplost. Humor relativeert niet door het tragische te ontkennen maar door er iets naast te plaatsen.
‘Door te laten zien dat naast het tragische nog iets anders kan bestaan, houdt het tragische op absoluut te zijn. Het is niet meer het enige perspectief. De tragiek maakt nog steeds deel uit van de werkelijkheid, maar door ons die werkelijkheid met wat meer afstand te laten zien, gunt het komische ons wat ademruimte.’
De vijf dimensies van het menselijk tekort zijn:
Existentieel Tekort
Uit Life of Brian
Lichamelijk Tekort
Ons lichaam laat ons regelmatig in steek. Ziektes, blessures, ongemakken.
Herman Finkers – Slechtnieuwsgesprek
Moreel tekort
De bedoelingen van de mens zijn niet altijd zuiver. Een bron van tragiek maar er zijn ook grappen over te maken.
The Death Of Stalin (2017)
Psychisch tekort
Onze psychische kwetsbaarheden zijn een eindeloze bron van goede grappen.
The Sketch Show UK – Therapist
Epistemisch tekort
Dit gaat over ons onvermogen de werkelijkheid te bevatten. We zitten bijvoorbeeld vol vooroordelen zoals ook te zien is in het volgende fragment.
Uit De Luizenmoeder.
Dit laatste fragment geeft ook een goede ingang voor het onderscheid dat Fransen maakt tussen humaniserende en dehumaniserende humor. De humor uit De Luizenmoeder is op twee manieren opgevat.
Enerzijds waren er reacties als ‘gelukkig: we mogen nog foute grappen maken’, ‘yes, een racistische grap’. Dan lachen we om de zwarte man die belachelijk gemaakt zou worden, dat is de dehumaniserende lach.
Maar lachen we niet meer om juf Ank, die onbedoeld racistisch is, die zichzelf in deze situatie voor schut zet? Niet het hebben van een donkere huidskleur wordt belachelijk gemaakt maar juf Anks sociale onhandigheid.
En pijnlijke situaties zijn herkenbaar, die maakt iedereen mee. Iedereen worstelt met vooroordelen. Dat maakt de lach humaniserend.
Grenzen van humor
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat er ook een onderdeel zou zijn over de grenzen van humor. Die zijn voor iedereen anders en daarom kan het interessant zijn om dit te onderzoeken. Helaas hebben we die vanwege de tijd over moeten slaan. De volgende fragmenten zouden daarvoor gebruikt zijn:
Hans Teeuwen in Bimbo’s en Boerka’s, geeft aan dat voor hem de grens van humor bij geweld zit.
Lubach met liveverslag vanuit de kist, kwam op veel kritiek te staan
Youp van ‘t Hek laconiek over grenzen van humor. Vindt satire in principe onschuldig
Ricky Gervais die transrechten respecteert, maar wel vindt dat vrouwen geen penis mogen hebben. Deze grap werd door veel mensen niet gewaardeerd.
Will Smith, zelf een comedian die niet bang is voor satire, vond dat Chris Rock te ver ging toen hij een grap maakte over zijn kale vrouw.
Vliegende Panters – Blanke Ras
Duidelijk cynisch bedoeld. Toch vinden ze zelf dat ze in deze tijd dit nummer niet in deze vorm zouden kunnen uitvoeren.